- Γκίλμπερτ, νησιά
- Νησιωτικό σύμπλεγμα (264 τ. χλμ., 94.149 κάτ. το 2001) του δυτικού Ειρηνικού ωκεανού. Τα 16 νησιά της ομάδας ανήκουν στη Δημοκρατία του Κιριμπάτι, η οποία ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη το 1979. Το βόρειο τμήμα του συμπλέγματος καταλαμβάνουν τα νησιά Ταράουα, Μπουταριτάρι, Μικρό Μακίν, Μαρακέι, Αμπαϊάνγκ, Μαϊάνα, Αμπεμάμα, Κουρία και Αρανούκα. Το Νονούτι και το Ταμπιτεουέα βρίσκονται στο κεντρικό μέρος του, ενώ τα Μπέρου, Νικουνάου, Ονοτόα, Ταμάνα και Αροράε στο νότιο. Τα νησιά οφείλουν την ονομασία τους στον Άγγλο στρατιωτικό και θαλασσοπόρο σερ Χάμφρεϊ Γκίλμπερτ (βλ. λ.), που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αποικιακή εξάπλωση της πατρίδας του. Τα ν.Γ. αποτελούσαν από το 1892, μαζί με τα νησιά Έλις, βρετανικό προτεκτοράτο. Το 1915 προσαρτήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία ως αποικία, αλλά ορισμένα από αυτά υπήρξαν επί χρόνια αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας. Η διαμάχη συνεχίστηκε έως το 1939, οπότε και τερματίστηκε με τη σύναψη συμφωνίας για κοινή κατοχή των νησιών. Στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο τα κατέλαβε η Ιαπωνία. Το 1943 στο νησί Ταράουαέλαβε χώρα μία από τις σφοδρότερες μάχες μεταξύ αμερικανικών και ιαπωνικών στρατιωτικών δυνάμεων. Το 1974 παραχωρήθηκε στα νησιά καθεστώς αυτονομίας και το 1975 χωρίστηκαν σε δύο αποικίες: στα ν.Γ., που διατήρησαν την ονομασία τους, και στα νησιά Έλις, που μετονομάστηκαν σε Τουβάλου (βλ. λ.). Από τον Ιούλιο του 1979 τα ν.Γ. περιλαμβάνονται στη Δημοκρατία του Κιριμπάτι.
Dictionary of Greek. 2013.